TRỐN VIẾT

Tiếng Việt có chữ “trốn tránh” rất hay. “Trốn tránh việc viết” là cụm từ bạn gởi cho mình khá nhiều. Hãy cho phép mình nhìn bên dưới hiện tượng (“trốn”) để tìm nguyên nhân (“ta đang tránh gì vậy?”), vì sự kháng cự nào cũng có ý nghĩa của nó.

Chúng ta không cô đơn trên con đường “trốn tránh việc viết”. “Khi lẽ ra phải ngồi xuống viết thì tui sẽ đi lau nhà, giặt quần áo, dọn dẹp, lên danh sách, rửa chén đồ. Tui sẽ hong bao giờ rửa chén trừ phi tui phải đi viết.” Tui tạm dịch lời ta thán của cô nhà văn Fran Lebowitz xứ Mỹ trong ảnh đó 

.

Cần phải hiểu “trốn viết” ở đây không phải là sự lười biếng hay trì hoãn đơn thuần. Khi mình lờ mờ cảm thấy điều gì đó không an toàn lắm, hoặc có thể gây cảm giác khó chịu nên mình trốn. Không sai khi ta tạm thời bảo vệ bản thân một cách bản năng, nhưng phải nhận thức chỉ có học cách hiểu bản năng và chủ động lựa chọn và hành động mới giúp mình tự do về lâu về dài. 

Vậy thử nhìn một chút về “trốn viết”. “Trốn viết” trong thực hành viết-hiểu-mình thường xảy ra như sau:

 Ta biết mình cần phải viết nhất khi thấy mình trốn viết.
 Biết mình cần phải viết không đảm bảo là mình sẽ viết.
 Càng trốn viết càng nghĩ tới nó, đến ám ảnh.
 Càng nghĩ tới nó nhiều thì khi ngồi xuống viết lại càng không thể viết.
 Sau trăm lần trì hoãn, ngồi xuống viết là nỗ lực quá lớn đến nỗi ta mong đợi mình phải có ngay giải pháp / ý tưởng hay ho ngay trong một (vài) lần viết.
 Nếu mong đợi đó không được đáp ứng, ta sẽ cho là nó vô dụng hoặc ta vô dụng, rồi “trốn viết” nhiều hơn.

.
Thêm vài điều hay ho về việc “trốn viết”:

 Những người có tiếng gọi trong tim về chuyện viết sẽ không bao giờ bịt tai lại để trốn tránh nó được.

 Những người thực hành viết như công cụ hiểu-mình và có lần nào đó cảm thấy được sự kết nối, sự nhẹ nhõm, sự cảm thông… là một sự may mắn. Tuy nhiên, nếu không chánh niệm mà đặt lên vai chuyện viết trọng trách giải phóng cho mình, viết sẽ trở ngược từ công cụ thành gánh nặng, làm mình càng sợ viết vì sợ không đạt được cảm giác này ở những lần sau. Càng khao khát, càng rời xa.

 “Trốn viết” vì trốn “phần tối” bên trong mình (*), sợ nó hiển lộ lên trang giấy thì toi. Ta không “trốn viết”, ta trốn thứ sẽ được viết ra nếu mình can đảm và trung thực.

Thử nhìn lại lần “trốn viết” gần nhất của bạn, bên dưới nó là gì?

Phiên Nghiên
CA, 3/2023

Page chia sẻ Viết để tự do
Group thực hành Viết Để Tự Do cùng Phiên Nghiên
Sách tham khảo Tiệm sách bà Phiên