PRINCESS MONONOKE

Trong khi nhà nhà cùng AI tạo ảnh với phong cách Ghibli, bộ phim PRINCESS MONONOKE trở lại rạp vào năm 2025 như một lời nhắc nhẹ nhàng. Bộ phim, với định dạng Imax 4K sáng rõ từng chi tiết sống động, khiến tôi như được sống giữa khu rừng ấy, chạm vào mặt hồ yên tĩnh ấy, cưỡi trên lưng chú sói ấy, và bị bám dính bởi mấy con giun ấy… Đứa trẻ nhỏ trong tôi không bao giờ ngờ mình sẽ được xem bộ phim này lần nữa, theo kiểu này.

Ngày xưa, khi xem lần đầu, tôi chỉ nhớ mơ hồ về một cuộc đối đầu mãnh liệt giữa con người và thiên nhiên, nhưng giờ đây khi xem lại tôi thấy còn một cuộc chiến khác giữa sự tàn phá và sự tôn trọng, giữa cái sống và cái chết, giữa nhiều phe trong sâu thẳm mỗi con người.

.

Một trong những hình ảnh gây ám ảnh nhất của phim là con giun ngoe nguẩy khổng lồ được sinh ra từ sự căm ghét của con người. Nhân vật Ashitaka, dù đã bị mang dấu vết của nó trên tay, vẫn quyết chọn làm điều đúng (chứ không chọn phe nào cả).

Thế giới luôn cần một người như thế!

Thế giới đang cần một người như thế!

Tôi nghĩ rằng đạo diễn Hayao Miyazaki có một phần vừa ám ảnh vừa cực kỳ căm ghét con người. Rõ ràng trong nhiều phim, ông không giấu sự căm ghét chiến tranh, sự tàn phá thiên nhiên, và sự tham lam ngu dốt của loài người. Tuy nhiên, điều thú vị là, cái kết của Princess Mononoke lại phản ánh phong cách của Ashitaka – một người vẫn tôn trọng sự hiện diện của cả hai mặt đối lập, giống như cách Ashitaka để Mononoke về rừng, và cách cái chết – sự sống nở rộ rồi tàn lụi trong cùng một bước chân của Thần Rừng.

Trong quá trình lớn lên, tôi học cách cho phép mình căm ghét và cho phép mình yêu thương. Không tự nhiên mà những căm ghét và trống rỗng sẽ một ngày bốc hơi để chừa lại trái tim lấp lánh. Đó là một lý thuyết, một huyền thoại mà thôi.

Chỉ là khi học lớn lên, ta vẫn chọn nhẫn nại tiếp tục làm hết, làm phải những gì ta phải làm, dù đôi khi trong sự căm ghét tuyệt vọng, trong nhiều khắc nghiệt đang buồn bã chứng kiến nơi một kiếp người.

.

Princess Mononoke là một bộ phim kinh điển của Hayao Miyazaki, được ra mắt vào năm 1997 nhưng chưa bao giờ cũ. Nó làm tôi và khán giả trong rạp choáng ngợp đến tận khi chữ The End hiện lên màn hình.

Bộ phim cũng nhắc nhở về tính vĩ đại của Hayao Miyazaki và studio Ghibli không đơn thuần là những nét vẽ thiện xảo đặc trưng dễ dàng bị AI “học lại” mà còn là một hệ tư tưởng khổng lồ, được xây dựng từ cuộc đời, trải nghiệm, cảm xúc và niềm tin sâu sắc của cá nhân Hayao Miyazaki và cả team.

Cuối phim, một Kodama xuất hiện ngơ ngác giữa những chồi non mới mọc trong một khu rừng đang dần phục hồi. Điều này như một dấu hiệu thông báo sự sống vẫn tiếp tục, rằng dù thiên nhiên có phải trải qua bao nhiêu đau thương, sự sống vẫn sẽ luôn tìm được cách để hồi sinh. Cái đẹp và cái ghê rợn, cái sống và cái chết hòa quyện vào nhau một cách bi tráng và hùng vĩ. Có lẽ, con người và AI cũng sẽ đi tới điểm vừa bi tráng, vừa hùng vĩ ấy.

Chỉ nguyện mong chúng ta còn có Thần Rừng, còn có Ashitaka…