Mình vừa đọc một nghiên cứu về những “dấu vết” của thơ ca trong não bộ con người, bỗng nhớ ra một chuyện vui chưa kể. Vào dịp Ngày Thơ tháng tư, mình thường rủ rê mọi người chơi làm thơ. Và năm ấy, có một hạt giống nhỏ từ trò chơi cùng Viết để tự do mọc mầm góp thành triển lãm thể nghiệm được thực hiện với sự hỗ trợ của Trung tâm Hỗ trợ Phát triển Tài năng Điện Ảnh (TPD) và Hanoi Grapevine.
Thể nghiệm đó tên là “6s.Trong.Khoảnh.Khắc.” của MYAN, là sự kết hợp giữa ảnh, video và thơ “được trình bày một cách nhỏ xinh, trong một không gian tạo cảm giác thân mật và riêng tư, nơi người đến chầm chầm đọc, xem, nghe, như đọc và giở từng trang của một cuốn thơ nhỏ.”
Hồi nhận được tin, mình nghĩ chứ nếu ở Việt Nam nhất định sẽ ghé lại và tận hưởng không gian của MYAN. Mà vì không thể nên mình đã ủng hộ bằng cách ngồi lục lại bài thơ duy nhất trong không gian thể nghiệm, được tác giả sáng tác ngẫu hứng dưới comment của trò chơi làm thơ ở Viết Để Tự Do:
“Khung cửa sổ Paris
Những bông tulip hồng sắp tàn
Tối đi Amsterdam.”
MYAN chia sẻ: “Bài thơ này tôi làm cũng rất ngẫu hứng, do vô tình thấy một người bạn mới quen trên Facebook đăng thơ của mình, như là một sự hưởng ứng và chia sẻ một bài viết “Khoảng trống hiện tại” từ page “Viết để tự do” nhân gợi ý hoạt động của ngày Thơ Haiku Thế giới (17/4). Trong đó bạn được mời dừng lại để ngắm nơi mình đang tồn tại, và góp chữ bằng cách viết 3 câu, theo quy tắc số chữ mỗi câu 5-7-5 mà câu đầu tiên là về nơi bạn đang ở; câu 2 về điều gì đó của nơi ấy và câu 3 về điều vừa xuất hiện trong suy nghĩ của bạn… Có cái gì đó vừa tĩnh tại của giây phút này ở đây, vừa u ẩn suy tư về sự dịch chuyển, đổi thay, xa cách… Nhưng cuộc đời là luôn là vậy, phải không? Luôn có một khoảnh khắc trong khoảnh khắc ấy…”
.
Hôm nay sau khi kết một Phiên Lắng Nghe 52 Blue trọn vẹn, ngồi đọc về Ngày Thơ bỗng nhớ câu chuyện cũ. Mình muốn bày tỏ lòng biết ơn những cái duyên trong đời, những người quen và chưa quen đã từng bước vào bước ra nhiều không gian mà mình đã mở chơi, rủ rê, chia sẻ.
Mình nghĩ đến sự mở lòng và can đảm của bạn với một điều mới lạ.
Mình nghĩ đến sự kết nối chân thật và giản đơn của tụi mình trong một khoảnh khắc hiện tại.
Mình nghĩ đến niềm vui và sự tận hưởng đơn thuần của tụi mình trong một cuộc chơi “vô vụ lợi”, kiểu như làm-thơ.
Trong nghiên cứu mình vừa đọc, họ nói thơ rất khác với bánh quế hay tình yêu – thứ làm ta thèm, muốn, và nghiện vì đi qua hệ thống dopamine. Thơ cho ta khoái cảm thẩm mỹ, một niềm vui thuần túy khi tiếp xúc với cái đẹp, một “niềm hứng thú không vụ lợi”, một sự “ưa thích không vị kỷ” (“disinterested interest”).
Có lẽ bởi vì vậy nên không ai cần sở hữu một bài thơ. Đọc thơ không phải để phân tích mà để được ở trong khoảnh khắc hiện tại. Đọc thơ để nghe lòng mình chuyển động.
.
Sau nhiều năm làm việc hold a space cho cộng đồng, mình mừng vui được biết thêm nhiều câu chuyện nảy mầm từ không gian của ngôi nhà Viết Để Tự Do, như cách MYAN làm thể nghiệm nghệ thuật, cách một cô giáo đem cảm hứng Viết Tự Do vào lớp, cách một bạn trẻ cặm cụi viết-hiểu-mình để thoát khỏi nỗi đau riêng…
Nghĩ tới họ, mình cũng thấy lòng mình chuyển động như đọc được một bài thơ hay.
Xin được cảm ơn sự đồng hành của bạn trong từng không gian mà Phiên mở cửa.
Xin được cảm ơn sự chú tâm trọn vẹn của mỗi người cho chính cuộc đời bạn đang có.
Peace,
Phiên Nghiên
CA, 4/2025
Tái bút 1: Ảnh do Quang chụp trong một không gian khác mà mình từng mở cửa, với nhiều hữu duyên trong đời.
Tái bút 2: Bạn luôn có thể ủng hộ sự hiện diện của ngôi nhà Viết Để Tự Do bằng một chiếc bánh-mì tại đây https://buymeacoffee.com/phiennghien Cảm ơn nghen!
Viết để tự do 